Een andere jeugd:
het verhaal van een jonge mantelzorger
Deze week staat voor de allereerste keer (en dat werd hoog tijd!) in het teken van jongeren die vaak niet gezien worden, maar een enorme verantwoordelijkheid dragen: jonge mantelzorgers. Terwijl hun leeftijdsgenoten zich onderdompelen in feestjes, vriendschappen en een zorgeloze jeugd, dragen deze jongeren een last die te zwaar is voor hun schouders. In plaats van onbezorgd gelukkig te zijn, zitten zij vast in de zorg voor een ziek familielid. Hun jeugd wordt gekleurd door zorgen en verplichtingen die hen volwassen maken, veel te vroeg en zonder keuze.
Als jonge mantelzorger mis je vaak de ruimte om te ademen, de tijd om even onbezorgd te zijn. Soms vraag je je elke dag af of je moeder of vader de dag wel haalt. Of je worstelt met een schuldgevoel, omdat je denkt dat je niet genoeg doet, omdat je hem of haar niet beter kan maken, of omdat je er niet constant voor je zieke ouder kan zijn. En dan is er nog de eenzaamheid, het onbegrip van anderen, … Ik ken die gevoelens maar al te goed. Zelf was ik ook een jonge mantelzorger, al hadden we daar toen geen naam voor. Mijn moeder was ziek, en ik moest al vroeg het huishouden runnen, terwijl mijn strenge grootmoeder me nauwlettend in de gaten hield. Deze week deel ik mijn verhaal, in de hoop dat het steun biedt aan anderen die dit herkennen.
Opgevoed door ziekte en zorg
Ik werd geboren in een situatie die al meteen beladen was. Terwijl andere kinderen een luchtige, speelse jeugd kenden, werd die van mij gekleurd door de ziekte van mijn moeder. Ze leed aan Multiple Sclerose, al ontdekten we dat pas veel later. In die tijd was er vooral veel onzekerheid en onduidelijkheid. Als kind voelde ik me verantwoordelijk, omdat het erop leek dat ik haar ziekte had veroorzaakt.
Mijn moeder leed helse pijnen, en hoewel ik haar niet dagelijks intensief hoefde te verzorgen, voelde ik die druk, die verantwoordelijkheid die ik niet kon negeren. De speelsheid van mijn jeugd was begrensd door de ernst van haar aandoening. Omdat ze vaak ziek en afwezig was, bracht ik veel tijd door bij mijn grootmoeder, een strenge vrouw die me in de hand hield met de ijzeren discipline van de vorige generatie, die je niet meteen zou associëren met een liefdevolle opvoeding. Ik werd grotendeels afgeschermd van andere kinderen, omdat zij vond dat die een slechte invloed zouden hebben. Ook hierdoor was ik veel alleen.
Een andere jeugd, maar geen verloren jeugd
Thuis, bij mijn ouders, runde ik mee het huishouden. Ik deed de boodschappen en zorgde ervoor dat er eten op tafel kwam. Op de “slechte dagen” hielp ik mijn moeder uit bed en gaf ik haar medicijnen aan. De zwaarte van die verantwoordelijkheid voelde ik vooral in mijn tienerjaren. De verstandhouding met mijn moeder was nooit optimaal, misschien net door die zorgende rol die ik al zo vroeg op me nam.
Toch had ik niet het gevoel dat ik een echte jeugd miste. Het was gewoon anders. Het leerde me vroeg om op eigen benen staan, om veerkracht te ontwikkelen, en zorgzaam te zijn. Nu kijk ik met gemengde gevoelens terug op die tijd. Ik ben erdoor gevormd, maar het leerde me ook hoe belangrijk het is om te erkennen wat je doormaakt. Het leerde me dat zorg niet enkel fysiek is, maar ook een diepe emotionele laag heeft.
Toch voelde ik toen niet dat ik een echte jeugd miste. Het was gewoon anders. Ik leerde vroeg om op eigen benen te staan, veerkracht te ontwikkelen, en zorgzaam te zijn. Nu kijk ik met gemengde gevoelens terug op die tijd. Het leerde me veel over verantwoordelijkheid en veerkracht, maar ook over eenzaamheid. Het constante zorgen, de afwezigheid van leeftijdsgenoten, het gevoel dat ik niet gewoon kind kon zijn – dat zijn dingen die ik pas later volledig begreep.
Van zorg naar kracht
Zorg verlenen als kind maakte mijn jeugd anders, maar het gaf me ook de kracht om te worden wie ik vandaag ben. In deze Week van de Jonge Mantelzorgers wil ik mijn verhaal delen met al die jongeren die, vaak zonder het goed te beseffen, voor hun ouders, broers of zussen zorgen. Zorgen voor iemand is een vorm van liefde, maar ook een les in veerkracht. Het maakt je sterker, al lijkt het soms een te zware last.
Als ik terugkijk, besef ik dat mijn moeder geen keuze had. Haar ziekte maakte haar kwetsbaar en veranderde de dynamiek in ons gezin. Dat constante zorgen, die immense verantwoordelijkheid, … Ik heb er veel voor opgegeven. Het gemis aan leeftijdsgenoten om me heen maakte me creatief, maar ook eenzaam. Pas veel jaren later heb ik begrepen dat die mantelzorg me heeft gevormd, maar me ook een stuk van mijn vrijheid ontnomen. Ik heb er veel uit geleerd, maar vooral dat zorg niet alleen fysiek is, maar ook een emotionele laag heeft. En dat er met die emotionele aspecten van mantelzorg veel te weinig rekening gehouden wordt.
Daarom wil ik in deze eerste week van de jonge mantelzorger mijn verhaal delen met alle jongeren die zich in een gelijkaardige situatie bevinden. Je bent niet alleen, ook al voelt het soms zo. De zorgen die je draagt, de last die je voelt – ik zie je. Het is een zware weg, maar je staat er niet alleen voor. Het is belangrijk om te weten dat je rechten hebt als jonge mantelzorger, en dat er ondersteuning is voor jou, hoe zwaar het soms ook voelt.
👉 Ben jij een jonge mantelzorger of ken je iemand die dat is?
Bij Team Goodbye bieden we meer dan steun. We helpen je om je weg te vinden in de wereld van mantelzorg, je rechten, en de hulp waarop je recht hebt. Want je hoeft het niet allemaal alleen te doen. Neem contact met ons op als je meer wilt weten over jouw rechten als jonge mantelzorger of als je gewoon een luisterend oor nodig hebt.
Samen staan we sterker! 💛