Is mijn mama vandaag jarig?

Een kleine filosofische mijmering op Paaszondag.

Vandaag is het 20 april. Pasen. Iedereen Happy paashaas en vrolijk chocolade-ei, trouwens!

Op 20 april 1938, precies 87 jaar geleden, werd mijn mama geboren. Maar ze is er niet meer. Ze stierf in 2020 aan de gevolgen van het Coronavirus. En hoewel ik elke dag aan haar denk, knabbelt het gemis vandaag net iets luider. Deels omdat het Pasen is, want dat feest draait nu eenmaal om verrijzenis, opstaan uit de dood en nieuw leven. Maar het is vooral haar verjaardag die me bezighoudt. Ongeveer toch… Want de vraag die al de hele ochtend door mijn hoofd maalt, is “Is mijn mama vandaag jarig?”

Kan je eigenlijk nog jarig zijn als je dood bent? Stel dat ik je zou vragen of je jarig bent op je geboortedatum, vijf jaar vóór je geboorte. Je zou me waarschijnlijk meewarig aankijken en antwoorden “Zot… nee, natuurlijk niet. Ik was er toen nog niet.” Logisch. Maar waarom spreken we dan wel nog over verjaardagen vijf jaar na iemands dood? Waarom blijven we verjaardagen tellen van mensen die er niet meer zijn? Is dat troost? Traditie? Of gewoon een menselijke poging om het onverdraaglijke iets draaglijker te maken?

Misschien is jarig zijn helemaal geen kwestie van adem hebben, maar van sporen nalaten. Misschien gaat het niet over springlevend zijn, maar over herinnerd worden. Misschien ben je jarig zolang iemand je geboortedagen nog optelt, zolang iemand ‘ik mis je’ fluistert tegen je lege stoel aan tafel, zolang iemand je nog tot leven denkt …

Dus ja, vandaag vier ik de verjaardag van mijn mama. Tegen het grote onomkeerbare in. Omdat ik wil dat ze blijft meetellen. Omdat ik haar niet loslaat, maar met me meedraag. Omdat, zolang ik haar verjaardag nog vier, ze nooit helemaal weg is. En vieren, dat is niet stilletjes in een hoekje huilen. Dat is niet gedenken, zoals dat lijkt te moeten … Er lijkt een soort maatschappelijke gêne te hangen rond verjaardagen van overledenen. Alsof het niet hoort om dan zelf gelukkig te zijn. Alsof het zielig is en jij dan ongelofelijk veel verdriet MOET hebben. Triest. Alsof je vooral niet vrolijk mag zijn op een dag die ooit zo vol leven zat.

Maar waarom eigenlijk? Misschien is zo’n verjaardag net een kans om het leven van je overledene te vieren. Om even niet te focussen op de dood, maar op al het moois dat daarvoor kwam. De jaren, de momenten, de liefde, de fouten, de geur van haar jas, haar stem op oude cassettebandjes of op video.

Dus Happy birthday, mama! Hieperdepiep hoeraaaaaaah en moge ik nog vele jaren aan je denken!
Ik klink op je sprankelende, fantastische leven! Met een glaasje bubbels, een kriekentaart met slagroom en 87 kaarsjes, … En met een foto van ons twee die werd gemaakt toen jij in 2014 echt met Pasen jarig was!

Mis jij ook iemand die er niet meer is?

Voel jij je verloren op dagen die ooit feestelijk waren, maar nu alleen nog leegte achterlaten? Je bent niet alleen. Als troostmentor help ik je om verdriet een plek te geven, herinneringen vast te houden en opnieuw zin te vinden in het leven na verlies.