Gedurende de laatste zes maanden van haar zwangerschap moest mijn moeder in bed blijven. En terwijl andere toekomstige moeders hun uiterste best moeten doen om de kilootjes binnen de perken te houden, verloor zij met zichtbaar gemak meer dan tien kilo. Ogenschijnlijk ging de vreetgrage baby in haar buik gretig met alle voedingsstoffen aan de haal. Dat was het verhaal dat ze daarover maar al te graag opdiste tijdens familiefeestjes.

De ziekte die alles veranderde

Dat het eigenlijk Multiple Sclerose was en niet ik die haar ziek maakte, zouden we pas twintig jaar later te weten komen. Dus voelde ik me van jongs af aan de ongewilde schuldige in het verhaal van haar leven. Haar ziekte, die na mijn geboorte pas echt zichtbaar werd, wierp een zwarte schaduw over mijn kindertijd. Ik was vaak bij mijn grootmoeder Rosa, die dacht dat ze de touwtjes strak in handen moest houden en me wel eens met de kachelpook rond de keukentafel achterna zat wanneer ze vond dat ik dat nodig had. Haar strenge aanpak zorgde ervoor dat ik als kind weinig vrienden had. Geen jeugdbeweging voor mij, want daar zouden die wilde tieners mijn brave zieltje wel eens kunnen bezoedelen. Ik leerde alleen zijn, ontdekte het leven in mijn eentje en liet mijn verbeelding de vrije loop. Ik las duizend boeken, verzon tientallen sprookjes en andere spannende verhalen en ondervond dat mijn hoofd vol fantasie en creativiteit zat.

Rebelse ziel

Ik was bovengemiddeld intelligent (al is het een beetje vreemd om dat van jezelf te zeggen). En een beetje rebels en ondeugend, ja, dat was ik ook. Toen al konden mijn moeder en ik niet zo goed met elkaar opschieten. Maar hoewel ze vaak in het ziekenhuis was, kende ik haar gewoontes en gebreken maar al te goed. Zo wist ik dat ze het niet kon verdragen me te horen schreien. Dus, die keer dat ik van haar iets wilde en het niet meteen kreeg, dreigde ik ermee een uur lang loeihard mijn keel open te zetten. Toen mijn vader dat te horen kreeg, … Het was de enige keer ooit dat hij me een (verdiend) pak slaag heeft gegeven.

De last van ongrijpbare schuld

Ik mag echt niet klagen. In vergelijking met sommige anderen had ik een gelukkige, liefdevolle jeugd. Maar het leven met mijn moeder had ook duistere kantjes. Haar maandenlange verblijven in het ziekenhuis en de mysterieuze aandoening die haar dromen in de weg stond, leidden tot het onafwendbare schuldgevoel dat ik blijvend met me meesleepte, alsof ik die last zelf had veroorzaakt. In mijn hoofd was alles MIJN SCHULD. Zelfs als de wereld om me heen in chaos verkeerde, de Bende van Nijvel mensen in de Delhaize van mijn thuisstad vermoordde of de terreur van de Koude Oorlog deed vermoeden dat de atoombom alle leven op aarde zou uitroeien, vond ik manieren om mezelf daarvan de schuld te geven.

De dood van mijn grootmoeder? Daarvoor was ik en alleen ik verantwoordelijk.

Van schuldgevoel naar veerkracht

Ik deed er vele jaren over, maar uiteindelijk realiseerde ik me dat ik niets te maken had met de ziekte van mijn moeder of de dood van mijn oma. Toch blijft de grens tussen weten en voelen soms vervaagd. Het is een voortdurende strijd, maar ik leer om mijn verhaal te delen en om te omarmen dat ook in kwetsbaarheid kracht schuilt. Ik kijk terug naar mijn verleden en besef dat het geen vervloeking was, maar eerder een les in veerkracht. Het heeft me gevormd. En wie ik vandaag ben, is het resultaat van al die ervaringen. Mijn verhaal is er één van verdriet en onmacht, ja, maar ook van groei en hoop. En dat is een verhaal dat het waard is om verteld te worden.